Sfeerverslag bijeenkomst Bert Koenders en Frans Timmermans

Tijdens de pauze van het landelijke PvdA congres in Utrecht organiseerde het Internationaal Secretariaat en het FMS een bijeenkomst met Bert Koenders en Frans Timmermans. Lees hier het verslag.

Van Mali naar Nederland
Koenders verliet in 2010 de Nederlandse politiek om voor de VN in Ivoorkust en Mali aan de slag te gaan. Gespreksleider Nina van Tellegen vroeg zich af wat nu de grootste overgang was voor deze overstap. Het viel Koenders bij zijn terugkeer in de Nederlandse politiek in 2014 vooral op hoezeer de wereld is veranderd: het conflict in Oekraïne en de bijbehorende sancties tegen Rusland, de opkomst van de Islamitische Staat in het Midden-Oosten en de exponentiële toename van het aantal vluchtelingen maakt dat de wereld nog complexer is geworden. Interne en externe veiligheid zijn direct met elkaar verbonden en het buitenlandbeleid is onderdeel geworden van de nationale politiek.

Wat te doen met Syrië?
De situatie in Syrië houdt veel bezoekers in de zaal bezig. Er wordt een vraag gesteld over de rol van de internationale gemeenschap tegenover Syrië, wordt het namelijk niet eens tijd dat de NAVO of de VN een politieke oplossing van bovenaf forceert? Hoewel Koenders de vraag begrijpt, stelt hij dat het ook belangrijk is van de lessen uit het verleden te leren; Westerse tropen sturen kan contraproductief werken. Juist lokale groepen moeten bij het proces betrokken worden. Het is een tijd van praten en diplomatieke oplossingen zoeken door de huidige problemen in de wereld te ingewikkeld zijn om oplossingen politiek en militair te forceren. Ter sprake komen ook de erbarmelijke leefomstandigheden in Syrische vluchtelingenkampen in onder andere Libanon. Wat kan Nederland doen om hun levensomstandigheden te verbeteren? Koenders beaamt de moeilijke omstandigheden waarin deze mensen moeten leven en stelt dat Nederland met €115 miljoen één van de grootste donoren op het gebied van vluchtelingen, al veel doet. Maar hij is zich er ook bewust van dat geld alleen niet voldoende is en zal zich ten volle blijven inzetten om te proberen de situatie te verbeteren.

Oekraïne
Ook het conflict in de Oekraïne en de bekoelde Europese relatie met Rusland houden de gemoederen bezig. Het roept bijvoorbeeld de vraag op of de sancties wel werken en wat Nederland en de EU nog meer kunnen doen tegen Rusland. ‘De sancties,’ zo stelt Koenders ‘werken wel, maar nog niet voldoende. Poetin is een tacticus. Ook al je hard en niet naïef, het is wel nodig om te blijven praten’. Het Nederlandse beleid richting Rusland is één van een vuist en open hand: de vuist is niet naïef zijn, de open hand is blijven praten en naar oplossingen zoeken. Hij benadrukt hierbij een minister te zijn die gelooft in samenwerking.

Timmermans: de afstand tussen Brussel en burger verkleinen
Hierna mag de zaal Eurocommissaris voor betere regelgeving, internationale betrekkingen en rechtsstatelijkheid, tevens de eerste Vicevoorzitter van de Europese Commissie, Frans Timmermans verwelkomen. Nina Tellegen merkt op dat zijn titel weinig tot de verbeelding spreekt, waar houdt Timmermans zich nu eigenlijk mee bezig? Timmermans grootste zorg is dat de Europese Unie haar en haar instellingen steeds verder van de burger af komen te staan. Hij wil daarom de middelen die Brussel tot zijn beschikking heeft beter gaan benutten om Brussel weer dichter bij de burger te brengen.

De Eurocommissaris stelt dat hij wil bereiken door zich te concentreren op economische groei, banen, de energiemarkt en fundamentele rechten. Dit is complexe materie, daar het veelal grensoverschrijdende problemen betreft die staten niet meer alleen kunnen oplossen en waar de EU een belangrijke coördinerende functie heeft. In sommige lidstaten is de werkloosheid onder jongeren meer dan 50% en juist daar kan de EU oplossingen bieden.

Het is hiervoor belangrijk dat Europese burgers zich nog makkelijker binnen Europa kunnen verplaatsen. Dit voelt contra-intuïtief door de dreiging van terrorisme waarbij regeringen vaak de neiging hebben grenscontroles te verscherpen, zo stelt Timmermans, maar wij hebben die intensieve migratie nodig zodat bijvoorbeeld jongeren de kans krijgen op andere plekken binnen de EU nieuwe vaardigheden kunnen leren. ‘Een goede manier om je eigen land te leren kennen is door een jaar in het buitenland te gaan zitten’.

Europa: handel en veiligheid
Ook het vrijhandelsverdrag waar Europa momenteel met de VS over onderhandelt, TTIP, passeert de revue. Zo wordt opgemerkt dat verscheidene NGO’s kritiek hebben geuit op het gebrek aan transpiratie rondom het verdrag. Aan Timmermans de vraag wat hij gaat doen om dit debat op de agenda te zetten. Wordt er ook aan de waarden en rechten van de Europese burger gedacht? Timmermans onderkent het probleem en geeft aan dat hij, samen met Eurocommissaris van Handel Anna Malmström, stappen heeft ondernomen om meer documenten rondom TTIP openbaar te maken. Voor een open exportland als Nederland kan vrijhandel met de VS van groot economisch belang zijn, maar alleen als we het verdrag op zo’n manier kunnen uitonderhandelen dat onze Europese waarden en normen gewaarborgd blijven.

Dan komen de terreuracties in Frankrijk en België ter sprake en, in bredere zin de interne veiligheid van de EU. Gezien de ontwikkelingen op het gebied  van terrorisme is het van groot belang dat we op dit terrein intensief samenwerken om onze veiligheid te garanderen. Dat is de laatste jaren ook al steeds meer gebeurd, zo stelt Timmermans. Soms zal dat tot weerstand leiden, maar op dit punt is Europese samenwerking essentieel.

De bijeenkomst werd  buitengewoon druk bezocht. Na een daverend applaus voor zowel Bert Koenders als Frans Timmermans vertrokken de aanwezigen weer terug naar de plenaire zaal, voor het laatste gedeelte van het Congres.

Door, Michaël Brevet, Stagiaire Internationaal Secretariaat PvdA