Geen steun voor vrijhandelsverdrag met private tribunalen, Agnes Jongerius

De Partij van de Arbeid heeft begin juli 2015 in het Europees Parlement tegen de resolutie gestemd waarin de Europese inzet bij de onderhandelingen over TTIP – het vrijhandelsverdrag met de Verengde Staten werd vastgelegd. We hebben dat met pijn in het hart gedaan, omdat er ook veel goeds in staat in het werkstuk van onze Duitse sociaal-democratische collega Bernd Lange. Maar op een cruciaal punt is hij toch bezweken voor de druk van rechts Europa en dat punt heet: ISDS.

Waar gaat het om?
Het gaat om de vraag wie de scheidsrechter moet zijn als een buitenlands zich tekort voelt gedaan door een besluit van een overheid. Volgens de ISDS-systeem mogen private rechtbanken – opgericht door het bedrijfsleven zelf – hierover in het geheim beslissen.

ISDS-rechtbanken hebben in het verleden al geleid tot exorbitante claims van multinationals, die vervolgens door de belastingbetaler moeten worden betaald. Wat ons betreft kunnen bedrijven die zich tekort gedaan voelen gewoon naar onze rechtbanken stappen en daar in alle openbaarheid hun verhaal doen. En dan zien we wel wie er gelijk heeft.

De PvdA, net als onze linkse vrienden bij GroenLinks en de SP, wilden daarom begin juli 2015 klip en klaar vastleggen dat in de onderhandelingen met de VS dergelijke private rechtbanken van tafel moeten. Daarover valt wat ons betreft niet te onderhandelen, Maar onder druk van het bedrijfsleven zette de rechtse partijen (lees voor Nederland: CDA, VVD, D66, SGP en Christenunie) de deur naar deze ISDS-rechtspraak toch op een kier. En dat was voor ons een stap te ver.

Zoals ik al zei, met pijn in het hart hebben we toen tegen de resolutie gestemd. Pijn, omdat er ook veel goeds in staat. Veel van de piketpalen die de PvdA wat betreft TTIP heeft geslagen, zijn in de taakopdracht aan de EU-onderhandelaars opgenomen.

Het gaat dan om de eis dat bij de rechten van werknemers de Europese standaard wordt aangehouden. Dat we pal staan voor een gezond en veilig leefmilieu. En dat publieke domein, zoals bijvoorbeeld onderwijs en zorg, gewoon in overheidshanden blijven. Kortom, dat we geen “Amerikaanse toestanden” in Europa willen.

Wat ons betreft is ook na ons “nee” de strijd niet gestreden. De onderhandelingen tussen de EU en de VS lopen de komende tijd gewoon door. Niemand weet hoe lang het gaat duren, maar we zullen die tijd gebruiken om het debat over ISDS verder aan te jagen. Om er voor te zorgen iedereen weet wat er op het speel staat.

Want uiteindelijk was het begin juli 2015 geen eindoordeel over TTIP. Maar handel kan goed zijn voor onze economie, voor ons midden- en kleinbedrijf. Maar dan moet dat wel op een verantwoorde sociale manier gebeuren.

Dus pas aan het eind zullen we ons oordeel vellen over TTIP. Maar laat duidelijk zijn, een vrijhandelsverdrag mét ISDS kan niet op onze steun rekenen. We willen niet de speelbal van multinationals worden.

* Europa
* TTIP (Trans Atlantisch Vrijhandels en Investeringsverdrag)